علائم عدم تعادل هورمونی: با این ۷ نشانه احتمالا هورمون‌های تان متعادل نیستند!
هورمون‌ها- مواد شیمیایی که از غدد سراسر بدن‌مان ترشح می‌شوند- مسئول همه چیز در بدن ما هستند از رشد جنسی گرفته تا متابولیسم و استحکام و سلامت استخوان‌های‌مان. و با چنین نقش پررنگی که هورمون‌ها در بدن ما دارند، تعادل آنها باید از اولویت‌های اوضاع سلامتی برای ما باشند. بنابراین بد نیست با نشانه‌ها و عائم عدم تعادل هورمونی آشنا شوید و در صورت لزوم به موقع اقدام کنید.
بدن ده‌ها هورمون دارد، اما برخی از مهم‌ترین هورمون‌ها عبارتند از:
انسولین: که توسط لوزالمعده تولید می‌شود. این هورمون، کار تنظیم ورود گلوکز (قند) را از مواد غذایی به سلول‌ها (جایی که برای انرژی استفاده می‌شود) بر عهده دارد.
تستوسترون: در تخمدان و بیضه تولید می‌شود. تستوسترون هورمون اصلی مردانه است و مسئولیت رشد جنسی مردان را بر عهده دارد؛ این هورمون به بالا بودن سطح انرژی و ایجاد توده‌ی عضلانی کمک می‌کند.
استروژن و پروژسترون: که در تخمدان‌ها و بیضه‌ها تولید می‌شوند. این دو، هورمون‌های جنسی زنانه هستند که مسئولیت چرخه‌ی قاعدگی، تخمک‌گذاری و حفظ بارداری را بعد از لقاح بر عهده دارند.
کورتیزول: این هورمون توسط غدد فوق کلیوی که بالای کلیه‌ها قرار دارند، و در واکنش به استرس تولید می‌شوند. کورتیزول بخشی از واکنش “جنگ یا گریز” است.
مشکل این است که از آن‌جایی که این هورمون‌ها تعادلی ظریف دارند، اگر از یک هورمونی بیش از اندازه یا کم‌تر از حد لازم داشته باشید، انواعی از نشانه‌ها به وجود می‌آیند. در این نوشتار شایع‌ترین نشانه‌های اختلال هورمونی را خواهید دید.
۱. خستگی از نشانه ها و علائم عدم تعادل هورمونی است
یکی از شایع‌ترین علائم هشدار دهنده‌ی اختلال هورمونی این است که علی‌رغم داشتن خواب کافی دائما خسته باشید. این مشکل باشند می‌توانند چند متهم داشته باشد، اما انسولین محتمل‌ترین توضیح برای آن است، به ویژه زمانی که سطح انسولین به دلیل رشد مقاومت به انسولین، خیلی بالا باشد. خبر خوب این‌که ایجاد تغییرات غذایی (مثلا کاهش میزان مصرف کربوهیدرات‌های ساده مثل قند و آرد سفید در برنامه‌ی غذایی) کاهش دادن وزن و ورزش کردن به طور منظم می‌تواند سطح انسولین را به طور طبیعی کاهش بدهد و قند خون را در طول روز ثابت نگه دارد.
۲. بی خوابی
بی‌خوابی نیز مانند خستگی یک عارضه‌ی جانبی و شایع اختلال هورمونی است. این مورد در مردان می‌تواند نشانه‌ی پایین بودن سطح تستوسترون باشد در حالی که در زنان، پروژسترون کم مسئول این مشکل است. باز هم هورمون درمانی جایگزین امکان‌پذیر است، اما چند گزینه‌ی طبیعی نیز برای انتخاب وجود دارند. پایین بودن سطح پروژسترون با گیاهانی مثل “پنج انگشت” بهبود می‌یابد. گیاهان دارویی دیگری نیز وجود دارند که تستوسترون را افزایش می‌دهند.
۳. کاهش میل جنسی از علائم عدم تعادل هورمونی
از دست دادن میل به رابطه جنسی می‌تواند نشانه‌ای از پایین بودن استروژن در زنان و تستوسترون در مردان باشد. کاهش سطح استروژن زمانی در زنان رخ می‌دهد که نزدیک به یائسگی هستند. هرچند یکی از موضوعاتی که بسیاری از مردان احتمالا اطلاعی از آن ندارند این است که سطح تستوسترون نیز بعد از 50 سالگی افت می‌کند، پدیده‌ای که برخی از پزشکان در حال حاضر آن را “یائسگی مردان” می‌نامند.
خبر خوب این‌که هرچند درمان‌های جایگزینی تستوسترون و استروژن به وسیله‌ی تجویز پزشک در دسترس هستند، اما بیش‌تر کلینیک‌ها یک روش درمانی به نام درمان هورمونی “bioidentical” ارائه می‌دهند (در این روش از داروها یا محصولاتی استفاده می‌شود که فرمول و ترکیب آنها با هورمون‌هایی که بدن به طور طبیعی تولید می‌کند، یکسان است-م).
۴. تعریق شبانه و گر گرفتن
از اولین نشانه‌های یائسگی در بسیاری از زنان عرق کردن شب هنگام و گر گرفتگی است که می‌تواند زندگی را زمانی که می‌کوشید بخوابید، به شدت رنج‌آور کند و ناراحتی‌های زیادی حتی در طول روز ایجاد می‌کند. این یک نشانه است که با نزدششیک شدن یائسگی و پایین آمدن سطح استروژن شروع شده‌است. خوشبختانه درمان جایگزینی هورمون می‌تواند به بهبود این اختلال کمک کند. برخی از زنان درمان با گیاهان دارویی مثل “توت مار” را انتخاب می‌کنند.
۵. ضعف حافظه و تمرکز از علائم عدم تعادل هورمونی
اگر متوجه شده‌اید که به طور منظم جای کیف پول یا وسایل شخصی‌تان را فراموش می‌کنید یا برای تمرکز روی کارتان مشکل دارید، این خطاها ممکن است نشانه‌ای باشد که هورمون‌های‌تان – به خصوص کورتیزول- از تعادل خارج شده‌اند. زمانی که برای مدت زمانی طولانی دچار استرس می‌شوید، غدد فوق کلیوی‌تان ضعیف می‌شوند و نمی‌توانند به اندازه‌ی کافی کورتیزول تولید کنند. و زمانی که سطح کورتیزول پایین است، عملکردهای شناختی‌تان مثل حافظه و تمرکز تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
۶. بروز تغییرات احساسی
اضطراب، تحریک پذیری، افسردگی و نوسانات خلقی نیز از علایم شایع عدم تعادل هورمونی هستند. این حالات به ویژه با پایین آمدن یا بالا رفتنِ شدیدِ سطح پروژسترون و استروژن ایجاد می‌شوند. درمان جایگزینی هورمون می‌تواند به اصلاح این کمبود کمک کند، و کاهش وزن نیز می‌تواند سطح استروژن را که بیش از حد بالا رفته است، پایین بیاورد. باز هم، بسیاری از زنان از گیاهان دارویی مانند “توت مار” برای حل این مشکل استفاده می‌کنند.
۷. علائم عدم تعادل هورمونی؛ افزایش وزن
بالا رفتن وزن- به ویژه در ناحیه‌ی شکم- یک مشکل شایع و در عین حال بسیار مایوس‌کننده است. هر چند چندین هورمون می‌توانند در مشکلات مربوط به وزن نقش داشته باشند، اما انسولین و کورتیزول در اغلب مواقع مجرمان اصلی هستند.
زمانی که سطح این هورمون‌ها بالا باشد، آنها به به بدن سیگنال می‌فرستند که باید گلوکز را به صورت چربی (و معمولا در قسمت شکم) ذخیره کند. هرچند، روش‌های مدیریت استرس (مانند مراقبه، یوگا و تمرینات تنفس عمیق) می‌توانند سطح انسولین را کاهش دهند و از دست دادن وزن را آسان کنند.
کلام آخر
در صورتی که یکی از این علائم و نشانه‌های قید شده در بالا را دارید، حتما به پزشک‌تان اطلاع دهید. خبر خوب این‌که تشخیص مشکلات هورمونی نسبتا آسان است. انجام این کار معمولا از طریق تست بزاق یا آزمایش خون ممکن است.